Als fysiotherapeut krijg je met de technologie waardevolle inzichten in het totale bewegingspatroon van je patiënt. Door deze data te combineren met jouw klinisch inzicht kun je gerichte interventies inzetten. Zo bied je niet alleen symptoombestrijding, maar duurzame oplossingen die écht het verschil maken.
Voetdrukmetingen laten zien hoe de druk over de voet verdeeld wordt tijdens zowel staan als lopen. De meting toont bijvoorbeeld of iemand meer druk zet op de voorvoet, hiel of aan één zijde van het lichaam. Hierdoor kunnenrisicogebieden voor overbelasting of pijn opgespoord worden. Daarnaast kan het looppatroon geanalyseerd worden: een afwijkende afwikkeling van de voet, scheefstand of asymmetrie wordt zichtbaar, wat vaak wijst op compensatiegedrag of verminderde functie van het bewegingsapparaat. Bij een analyse van piekbelasting wordt specifiek gekeken naar de plekken onder de voet waar de druk het hoogst is. Dit is van belang bij mensen die pijn ervaren bij belasting, zoals sporters, mensen die veel staan of lopen voor hun werk, of mensen met gevoelige voeten door bijvoorbeeld diabetes of reuma.
Piekdrukken kunnen bijdragen aan overbelastingblessures, drukplekken of ontstekingen, en het is belangrijk dat deze tijdig worden aangepakt of voorkomen. De voetstand zelf speelt een grote rol in het functioneren van het hele lichaam. Afwijkingen zoals overpronatie( te veel naar binnen kantelen van de voet) of supinatie (naar buiten rollen)kunnen leiden tot veranderingen in de stand van de enkel, knie en heup. Dit kan klachten veroorzaken die op het eerste gezicht niets met de voet te maken lijken te hebben – zoals kniepijn, heupklachten of zelfs lage rugpijn. De fysiotherapeut kijkt daarom altijd naar de voetstand in relatie tot de hele bewegingsketen.
Wanneer de fysiotherapeut vermoedt dat de oorzaak van klachten elders in het lichaam (bijvoorbeeld de knie of rug) mede ligt in een verkeerde voetstand of afwijkende drukverdeling, wordt er een behandelplan opgesteld dat gericht is op het verbeteren van die onderliggende oorzaak. Een dergelijke behandeling kan bestaan uit oefentherapie om spierkracht, stabiliteit en coördinatie te verbeteren. Hierbij wordt onder andere gewerkt aan het trainen van de voetspieren, de enkelmobiliteit en het looppatroon. Soms worden ook mobilisatietechnieken toegepast om de gewrichten in de voet en enkel soepeler te maken, of wordt er gewerkt met tape of tijdelijke orthesen voor ondersteuning tijdens activiteiten. Daarnaast geeft de fysiotherapeut houdings- en beweegadvies, en werkt waar nodig samen met een podoloog of orthopedisch technicus om bijvoorbeeld corrigerende maatzolen aan te meten die de drukverdeling verbeteren of de voetstand corrigeren.
Deze zolen kunnen preventief werken, maar ook bijdragen aan het herstel van bestaande klachten. Het uiteindelijke doel van deze aanpak is om de natuurlijke bewegingsketen te herstellen, overbelasting elders in het lichaam te verminderen, en zo de klachten te verlichten of zelfs volledig weg te nemen. Door de combinatie van data-analyse, functionele screening en gerichte therapie biedt de fysiotherapeut een effectieve en duurzame oplossing voor klachten die hun oorsprong (deels) in de voeten hebben.
Wat kan de fysiotherapeut met voetdrukmetingen, piekbelasting en voetstandgegevens?
1. Voetdrukmeting (drukverdeling tijdens staan en lopen) Inzicht in overbelasting: toont aan welke delen van de voet (voorvoet, middenvoet, hiel) te veel druk krijgen. Afwijkend looppatroon: asymmetrie in afwikkeling of afwijkende druklijnen kunnen duiden op compensaties of functieverlies. Balans en stabiliteit: instabiliteit of verminderde steunzones zijn zichtbaar tijdens dynamische metingen.
2. Piekbelasting Lokalisatie van risicopunten: piekdruk onder de bal van de voet, hiel of grote teen kan wijzen op verkeerd schoeisel, afwijkende voetbouw of functieverlies. Monitoring bij progressieve klachten: bij diabetici of reuma is piekdruk cruciaal om wonden of artrose te voorkomen. Sport gerelateerde belasting: laat zien waar tijdens intensieve activiteiten overbelasting dreigt.
3. Voetstandanalyse (bijv. overpronatie, supinatie) Afwijkende as- of standveranderingen: zoals X- of O-beenstand die voortkomt uit de enkel of voet. Invloed op de kinetische keten: een valgus (naar binnen kantelende voet) kan kniepijn veroorzaken door rotatie van de knie.
Bewegingscompensaties: een verkeerde voetstand zorgt vaak voor houdingsverstoringen verder in het lichaam.
Ketenbenadering: Voetstand als Mogelijke Oorzaak van Ketenklachten
Veel klachten in de zogenaamde “bovenliggende gewrichten” (knieën, heupen, rug) kunnen voortkomen uit subtiele afwijkingen in de voeten. Dit wordt verklaard door de ketenbenadering, waarbij foutieve bewegingen of standsveranderingen onderin het lichaam effect hebben op structuren daarboven.
Voorbeelden: Overpronatie → knie naar binnen → patellatractie → kniepijn Instabiele enkel → bekkenasymmetrie → lage rugklachten Verhoogde voorvoetdruk → verkorte kuitspier → overbelasting knie en heup
Behandeling door de Fysiotherapeut (bij afwijkende voetstand of piekbelasting)
1. Individueel behandelplan(na analyse): Op basis van voetdruk- en loopanalyse Integratie met andere observaties: bewegingsvrijheid, kracht, balans
2. Interventies kunnen bestaan uit:
a. Correctieve oefentherapie Versterken van voet- en enkelspieren Balans- en coördinatietraining Neuromusculaire re-educatie van het looppatroon
b. Mobilisatietechnieken Enkelmobilisaties bij stugge of blokkades in de voet Manuele technieken voor het verbeteren van gewrichtsfunctie
c. Houdings- en bewegingsadvies Aanpassen van looppatroon of sporttechniek Werken aan core-stabiliteit bij compensaties hoger in de keten
d. Samenwerking met podoloog of orthopedisch technicus Aanmeten van maatzolen om druk te herverdelen of stand te corrigeren Evaluatie van schoeisel (correcties aan de leest of demping)
e. Functioneel tapen oforthesen Tijdelijke correctie bij sport of revalidatie Ondersteuning bij acuut letsel of instabiliteit
Doel van de behandeling Herstel van normale drukverdeling en bewegingsketen Verminderen van klachten aan knieën, heupen of rug vanuit de voetoorzaak Preventie van recidieven of overbelasting elders in het lichaam Verbetering van algehele bewegingsvrijheid en prestatie.